İnanç Yıldız
Maraş merkezli meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki zelzeleler 10 vilayette yıkıma neden oldu. Binlerce insan ömrünü yitirdi, on binlercesi de yaralandı. Arama kurtarma çalışmaları ise devam ediyor.
Depremin etkilediği kentlerden birisi olan Diyarbakır’da 6’sı kent merkezinde olmak üzere ilçeler ve köylerle birlikte toplam 20 bina yıkıldı. İlçelerde can kaybı yaşanmazken, Diyarbakır Kent Müdafaa ve Dayanışma Platformu’nun açıkladığı bilgilere nazaran; kentte ömrünü yitirenlerin sayısını 256 oldu. Hastanelerde yatan 133, ağır bakımda olan 42, taburcu olan 768, toplam yaralı 901 kişi olarak açıklandı.
YIKILAN BİNALARLA İLGİLİ SORUŞTURMA BAŞLATILDI
Arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği kent merkezinde yıkılan binaların bir kısmıyla ilgili ise kolonlarının kesildiği savı ortaya atıldı. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, yıkılan binalarla ilgili soruşturma başlatıldığını açıkladı. Zelzelede bir kısmı yıkılan Diyar Galeria, Diyarbakır’ın birinci alışveriş merkezi olma özelliğini taşıyor. 1999 yılında inşa edilen Diyar Galleria’yı yapan Eserler ve Çiftçiler Şirketleri Kümesi ismine Murat Eser, “Mimari yapılışı itibariyle Türkiye’de gibisi yok” demişti.
Üstüne yapılan 4 bloktan oluşan konutların zelzele sonrası bir bloğu büsbütün yıkılırken, yanında bulunan bir bloğun ise bir kısmı yıkıldı. Öteki bloklar da sarsıntıda hasar aldı. Etrafta ise yıkılan öbür bir bina yok. Burada yaşanan yıkımın konutların altında yer alan dükkanların kolonlarının kesilmesinden kaynaklandığı tez edildi.
KOLONDAN ÖTÜRÜ KİRALANMIYORMUŞ
Tesisler kavşağında yer alan Serin 2 apartmanı 2 blok olarak inşa edildi ve sarsıntı sonrası bir blok tam çöktü. Sarsıntıdan evvel Akbank’ın bir şubesinin olduğu dükkanın sahibinin burayı kiraya verebilmek için kolonları kestiği öne sürüldü. Daha evvel Ziraat Bankası’nın da burayı tutmak istediği fakat kolonlardan ötürü vazgeçtiği, sonrasında ise dükkan kolonlarının kesildiği argüman edildi.
ASANSÖR İÇİN KOLONLARA ZİYAN VERİLMİŞ
Bağlar’da cezaevi üst köşede yer alan Hisami Apartmanı da en az 30 yıldan eski ve iki blok halinde inşa edildi. Zelzele sonrası bloklardan biri büsbütün çökerken, oburu ayakta duruyor. Arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği bu alanın etrafından toplananlar da yıkılan yapının altında yer alan ve vakit içinde değişen dükkanlarda kolonların kesildiği ve asansör takan bir firmanın kolonlara ziyan verdiği argüman etti. Ortalama 300 kişinin bulunduğu düşünülen yapıda, şu ana kadar en az 26’sı canlı 160’ın üzerinde kişi çıkarılmıştı.
BİNA İLE İLGİLİ YIKIM KARARI VERİLMİŞ
Hisami Apartmanı’nda 22 sene oturan Fırat Biren’in annesi ve iki erkek kardeşi de enkaz altında. Biren, “93-94 yıllarında kolonların ziyan görmesinden ötürü bina ile ilgili yıkım kararı alındı, sonra birilerine yedirilen arpalardan ötürü kolonlar desteklenip millete satıldı burası. Satıldıktan 20 sene sonra ‘kolonların ortasına asansör boşluğu yapacağız’ ismi altında kolonlara hiltiyle ziyan verildi. Bir buçuk ay sonra da bu sarsıntıda yerle bir oldu. Kolonları hiçbirinde, kalıpçılar çok çok âlâ bilir, 12’li kullanılmamış, 18’li kullanılmamış, kullanılan bütün demirler 8’lik, 9’luk” diye konuştu.
‘ACIMIZ BÜYÜK’
Biren, bu binanın 120’nin üzerinde bireye mezar olduğunu söyleyerek, “Burası birçok insanı annesiz, birçok insanı kardeşsiz bıraktı. Acımız büyük, bekliyoruz. Geceleri burada yakınları olan beşerler soğuktan nereye gideceğini bilemiyorlar. Belediyenin araçları esasen dün gece (8 Şubat) geldi. Burası büsbütün harabe halde. Beşerler esasen bitik. Ne yaşıyoruz ne varız ne yokuz. Yani kendi evlatlarımızı bile göremiyoruz, soramıyoruz. Diğer diyecek bir şeyim yok” dedi.
MÜTEAHHİT YARIDA BIRAKIP KAÇMIŞ
Ali İstek Bekiroğulları da 93 yılında Hisami Apartmanında mesken aldığını ve 16 yıl burada yaşadığını söyledi. Meskeni aldığında müteahhidin inşaatı yarıda bırakarak kaçtığını söyleyen Bekiroğulları, kendisinin 5 bin TL masraf yaparak konuta girdiğini belirtti. O vakit belediyeden gelen yetkililerin konuta girmelerine onay vermediğini lisana getiren Bekiroğulları, “Sonra kalktık altını besleyecek kolonlar yaptık. 4 etrafına kolan yaptık. 18-20 tane birer metre ortayla ek kolan yaptık. O hal girdik binaya ancak bina çürük olduğu için o periyotta dahi onaylanmamıştı, biliyorduk. Ancak neydi, fakirdik, yoksulduk diye girdik binaya. O biçimde yani” diye konuştu.
İMO: ŞİMDİ TEYİT EDEMEDİK
Konuyla ilgili Gazete Duvar’a konuşan İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Diyarbakır Şube Lideri Mahsun Çiya Korkmaz, kesilen kolanlarla ilgili şimdi bir teyide ulaşamadıklarını belirterek, “Özellikle Diyar Galeria’da bodrum katında kolonların kesildiği ile ilgili çok önemli bir sav var. Bunun teyidini ise şu an fakat belediyeden yapabiliriz. Bununla ilgili bir şikâyet yapılmış mı yapılmamış mı bunu fakat belediyeden öğrenebiliriz. Şayet ki resmi olarak bir süreç yapılmamışsa, bu saatten sonra tespiti yapmak çok sıkıntı bir durum. Şu an belediye kapalı olduğu için bunu teyit ettiremedik şimdi. Fakat bilhassa bina altına dükkan olan yapılarda, dükkan sahipleri tarafından kolon kesildiğine dair söylentiler bizim de kulağımıza geldi” dedi.
‘PARA KARŞILIĞI BİR KADRO ŞEYLER SÜMEN ALTI EDİLEBİLİYOR’
Cezaevinin üst köşesinde yıkılan yapıya dair ise Korkmaz, “Bina sonrasında şayet tekrar kullanıma açılmışsa burada birinci sorumluluk artık müteahhitten çıkıyor ve ilgili idari ünitenin sorumluluğu oluyor. İlgili yönetim ünitesi de bu türlü bir şeyin altına kolay kolay imza atmaz. Ancak tabi para karşılığı birtakım şeyler sümenaltı yapılabiliyor. Bir ithamda bulunmak için ise şimdi erken. Bunun teyidini önümüzdeki günlerde İnşaat Mühendisler Odası olarak yapacağız” dedi.
‘DİYARBAKIR’DA YAPI KONTROLÜ ALMIŞ YAPILARIN YÜZDE 90’INDA DÜŞÜNCE YOK’
Deprem sonrası Diyarbakır’daki yapıların durumuna dair yaptıkları ön izlenimi de aktaran Korkmaz, “Özellikle 2010 ve sonrası yapı kontrolü kanunu çıkması sonrası bu hizmeti almış yapıların yüzde 90’ı oranında bir meşakkat görünmüyor. Fakat çok ayrıntılı bir inceleme yapılmış değil. Mühendislik hizmetlerinden yararlanan yapılarımızda rastgele bir badire yok. Onun için bilhassa Kayapınar bölgesinde oturan insanlarımızın konutlarıyla ilgili bir panik içerisine girmesine gerek yok. 2010 öncesi yapılar için bu durum kelam konusu değildir. Çok eski yapılar içinde sarsıntıda etkilenen ve öncesi hasar alan yapılar var. Kolanlarında zahmet olan yapı, zelzeleden etkilenen değil öncesi bir badire da olabilir. Ancak şiddetli artçı sarsıntılar birinci 15 gün içinde çok fazla oluyor. Onun için tedbiren insanlarımızın konutlarına uzman görüşü alarak girmesi daha hakikat olur” diye konuştu.