Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 10 Ekim 2015’te Ankara’daki Barış Mitingi’ne yönelik canlı bomba saldırısı ile ilgili olarak emsal niteliğinde, tartışılacak bir karara imza attı. Heyet, Emniyet Genel Müdürlüğü’nden gelen “canlı bomba saldırısı olabilir” yazısının ilgili ünitelere iletilmemesinin hizmet kurusu manasına gelmediğine hükmetti. Şura, bu kararına, kelam konusu yazıda yer, kişi, saat üzere somut bilgilerin yer almamasını münasebet gösterdi. Kararda, alanda yaralılar varken polisin biber gazı sıkması konusunda da “sertifikalı güvenlik vazifelileri tarafından gerekli görüldüğü için yapıldı” denildi. Konsey, bu nedenle 10 Ekim katliamından ötürü, hizmet kusuru olduğu gerekçesiyle maddi tazminat ödenemeyeceği görüşüne vardı. Mağdurların yalnızca Terörle Gayretten Doğan Ziyanların Karşılanması isimli yönetmelik uyarınca tazminat alabileceklerini belirtti. Terörden ziyan görenlere ödeme yapılmasına dair bu yönetmelik, yönetimin kusurunun bulunmadığı olaylarda uygulanıyor ve mağdurlara nispeten çok düşük oranda tazminat ödenmesine neden oluyor. Karar, misal terör hareketleri için de emsal niteliği taşıyor.
10 Ekim Katliamı’ndan sonra, ömrünü yitiren Başak Sidar Çevik’in babası İzzettin Çevik ile annesi Hatice Hatice Çevik’in fotoğrafları büyük yankı uyandırmıştı. Çevik ailesinin açtığı davada, yönetim mahkemesi, emniyetin hizmet kusuru nedeniyle anne Hatice Çevik için 381 bin, baba İzzettin Çevik için 264 bin olmak üzere toplam 645 bin TL tazminat ödenmesine karar vermiş, bu karar bozulmuştu. İtiraz ve yönetim mahkemesinin birinci kararında direnmesi üzerine belge Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na geldi. Konsey, lokal mahkemenin direnme kararını bozdu.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu
Kurul, yönetimin olay öncesi genel güvenlik hizmetlerine ait kusuru yahut kusursuz sorumluluğunun tespiti için olay öncesinde olaya ait ihbar yahut istihbari bilgi ve doküman olup olmadığının araştırılması gerektiğini belirtti.
Belge varsa hizmet kusurundan kelam edilebileceği, yoksa edilemeyeceği vurgulandı.
Konuyla ilgili dava belgelerine giren evrakları kıymetlendiren şura, Emniyet Genel Müdürlüğü
Terörle Uğraş Daire Başkanlığının, 14 Eylül 2015’te Ankara Emniyet Müdürlüğü ve 47 kentin müdürlüklerine IŞİD’in milletlerarası ses getirecek çapta aksiyon yapma kararı aldığı, seçtiği bir kümesi Suriye Deyr-ez Zor’da bulunan bir kampta özel eğitime tabi tutmaya başladığı, planlanan aksiyonun uçak/gemi kaçırma ya da miting/kalabalık yerde tıpkı anda çok sayıda canlı bomba patlatma halinde kompleks bir aksiyon olabileceği içerikli yazı gönderdiğini vurguladı.
Kurul, İçişleri Bakanlığı Müfettişliği tarafından hazırlanan rapora nazaran, bu yazının, güvenlik planlamasını yapan Güvenlik Şube Müdürlüğü ile paylaşıldığına dair bir dokümanın bulunmadığına da dikkati çekti.
Kurul, bu dokümanın TEM Şube Müdürlüğü’nce öteki şube müdürlüklerine gönderilmemesinin ihmal sayılıp sayılamayacağını değerlendirirken, İçişleri Bakanlığı raporunda bunun hizmet kusuru sayılabileceğinin belirtildiği anımsatıldı.
Kararda, buna karşılık, kelam konusu yazıdan ötürü yönetimin hizmet kusuru nedeniyle sorumlu tutulabilmesi için elde edilen istihbari bilginin yer, vakit, kişi ögelerinden bir ya da birkaçını belirtmesi gerektiği vurgulandı.
İhbar ile olay öğrenildiği halde yönetimin tedbir almadığı durumlarda hizmet kusurundan kelam edilebileceğinin belirtildiği kararda, “istihbari bilginin somut, açık bir bilgi içermediği, vakit ve kişi tarafından de bilgi bulunmadığı, bu nedenle bu belgeyi olaya ait bir istihbarat olarak kabul etmenin mümkün olmadığı, üstte da belirtildiği üzere emniyet ünitelerinin olay öncesinde olaya ait rastgele bir ihbarın bulunmadığına ait yazıları da göz önünde tutularak olay öncesine ait idarenin/idarelerin hizmet kusurundan kelam edilemeyeceği sonucuna varılmıştır” denildi.
Rutin önlemler alındı, bomba araması yapıldı
Kararda, miting öncesinde rutin güvenlik tedbirlerinin alındığı belirtilerek, alanda bomba aramalarının yapıldığı, 2044 işçinin vazife yaptığı tabir edildi. Kararda, “Olayın meydana gelmesinin Gaziantep vilayetinden çıkış ile hareketin yapıldığı an prestijiyle 12 saat içinde, örgüt mensuplarının Ankara vilayet merkezine girdikten sonra 50 dakika içinde, ikinci taksiden indikten sonra 5-6 dakika içinde gerçekleştiği, işçi sayısının kâfi olduğu konularının değerlendirildiği görülmüştür” denildi.
“Gerekli görüldüğü için gaz sıkıldı”
Kararda, 9 emniyet işçisinin de olayda yaralandığı da belirtilerek, “idarenin/idarelerin
bu konulara ait hizmet kusurunun bulunmadığı sonucuna varılmıştır” sözü kullanıldı.
Kararda, yaralıların üzerine polisin biber gazı sıkması konusunda da şu yorum yapıldı:
“Olay sonrasında emniyet mensuplarınca biber gazı kullanıldığı argümanları hakkında ise gaz kullanımının bu mevzuda sertifikalı güvenlik vazifelileri tarafından gerekli görüldüğü için yapıldığı, Ön İnceleme Raporun’nda Gaz kullanımı hakkında soruşturma müsaadesi verilmemesi gerektiği istikametinde raporlama yapıldığı görülmüştür.”
Pozitif yükümlülük de yok
Kararda, devletin, yetki alanındaki bireylerin güvenliğini sağlamak konusunda olumlu yükümlülüğünün bulunduğu belirtilerek, şöyle devam edildi:
“Pozitif yükümlülük bulunmakla birlikte dava konusu olayda olduğu üzere, idari faaliyetle direkt nedensellik bağı bulunmayan ve temelde insan davranışlarının evvelden bilinemez yahut öngörülemez oluşuyla ilişkili olarak meydana gelen toplumsal olaylarda, yönetimlerin oluşan gerçek ziyanı tazmin etmekle yükümlü kılınmalarını gerektirecek biçimde yorumlanmasına hukuken imkan bulunmamaktadır.”
Bu nedenle olayda idarenin/idarelerin hizmet kusuru yahut kusursuz sorumluluğunu gerektirecek rastgele bir süreç ya da hareketinin olmadığı vurgulandı.
Kanuna nazaran süreç yap
Kararda, bu nedenle mağdurlar açısından çok düşük tazminat ödenmesini gerektiren ve genel olaylarda kullanılan Terör ve Terörle Çabadan Doğan Ziyanların Karşılanması Hakkında Yönetmeliği’nin 21. Hususunun uygulanması istenildi.
Manevi tazminat
Kararda, manevi tazminat istikametinden mağdurlara düşük ödeme yapıldığı, 15 bin lira tazminat yerine daha yüksek tazminat ödenmesi gerektiği de belirtildi.