Ticaret Bakanı Mehmet Muş, bakanlığının 2023 bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı. HDP İstanbul Milletvekili Dilşat Canbaz’ın “Van-Hakkari sonlarında yurttaşlar öldürülüyor” savlarına karşılık veren Bakan Muş, “Sıradan bir insan değil bunu söyleyen. Bir milletvekili söylüyor bunu ve bunlar Meclisin tutanaklarına giriyor. Bu yanlış bir tabir, önü ve ardı yok. Bu ifadeyi kullanmayı bu çatı altında gerçek bulmuyorum, kabul etmiyorum. Burada bu türlü bir argüman ortaya atılıyorsa elinizde bir şey vardır. Hasebiyle dilekçenize bunları kim nerede yapmışsa yazıp savcılığa vermeniz gerekir” diye konuştu.
Türkiye’nin bir savaş ikliminde olduğu telaffuzlarına ait de Muş, “Türkiye’de bir savaş iklimi yoktur. Türkiye’de huzur vardır, vatandaşların can ve mal güvenliği anayasanın hükümete verdiği vazife çerçevesinde yerine getirilmektedir” dedi.
Gümrükte uyuşturucuların yüzde 90’ının geçtiği iddiaları
Gümrüklerde uyuşturucuların yüzde 90’ının geçtiği, yakalanamadığı argümanlarına ait Bakan Muş, “X-ray var arkadaşlar, yapay zeka kullanılıyor. Türkiye bu işin en büyük çabasını veren ülkelerin başında geliyor. Hangi dokümana, hangi bilgiye nazaran bunu söylüyoruz. Bunlar bir milletvekilinin söyleyeceği tabirler değil. Bu gerçek değil. Çok önemli bir komuta denetim merkezimiz var. İstek eden milletvekilleri varsa ben sizi gezdireyim, nasıl bir çalışma yaptığımızı orada görün” sözlerini kullandı.
Bakanlık hakkındaki Sayıştay raporlarını dikkatle incelediğini belirten Bakan Muş, “2020’de bakanlığımız ile ilgili Sayıştay raporunda 24 bulguya ait söz vardı. Bakanlığımızca gerekli çalışmalar yapıldı. 19 adedinin yerine getirildiği ya da yerine getirilmekte olması nedeniyle 2021 raporunda yer almamıştır. Münasebetiyle Sayıştay bulgu yapmış biz onu değerlendirmişiz bir sonrakinde rapora almamış. Bu kapsamda 2021 Sayıştay raporunda 2020’den gelen 5 adet bulgu ile toplam 12 bulgu yer almakta. Lakin bu bulgularda ne bir kamu ziyanı var ne bir zimmet var. Bizim yaptığımız uygulamaları Sayıştay’ın eleştirmesi var. Artık bunları çalışacağız” dedi.
“22 Ekim’den itibaren 22 bin 804 esnaf zanaatkara 7 milyar 286 milyon Türk lirası kullandırılmıştır”
31 Ekim 2022 prestiji ile 256 bin 690 esnaf için tescil, 96 bin 145 esnaf için terkin yapıldığını belirten Muş, “2022 yılının birinci 10 ayında 262 bin 235 esnaf ve zanaatkara 56 milyar 60 milyon Türk lirası kullandırılmıştır. Bununla birlikte esnaf kredi üst limitleri işletmeler için 500 bin Türk lirasına çıkartıldı. Yatırım kredilerinin 1,5 milyon Türk lirasına yükseltilmesi uygulamasının yürürlüğe girdiği 22 Ekim 2022’den itibaren 22 bin 804 esnaf zanaatkara 7 milyar 286 milyon Türk lirası kullandırılmıştır” dedi.
“Biz çöp ithal etmiyoruz”
Atık ithalatı ile ilgili soruya ise Bakan Muş şu cevabı verdi:
“Biz çöp ithal etmiyoruz. Bunu çok katı kurallara bağladık. Türkiye’de bir taraftan biz sıfır atık ile alakalı topluyoruz geri dönüşüm için. Fakat bunlar Türkiye’deki sanayi için yetmiyor. Takdir edersiniz ki artık ihracatta bütün ülkeler geri dönüşümde makul bir oran istiyorlar. Lakin bizim tesislerimiz bilhassa Adana bölgesinde ağırlaşmıştır. Türkiye’nin ürettiği atık yetmiyor gereksinimimize. Biz bu atığı dışarıdan alıyoruz. Burada Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının sıkı kontrolleri var. Bununla alakalı Türkiye’de bir kampanya yapıldı ‘Türkiye atık-çöp ithal ediyor’ diye. Bu işletmelerin hepsinin ruhsatı gözden geçirildi. Kurallar daha da sıkılaştırıldı. Türkiye bu geri dönüşümü alıyor, geri dönüşümde kullanıyor. Ondan sonra bunu iplikte ve polyesterde kullanıyor. Akabinde eser olarak ihraç ediyor. Bizim topladığımız geri dönüşümle alakalı atıklarımız kâfi değil. Bu atığı ithal ediyoruz. Bunu yalnızca biz değil Avrupa’da çeşitli ülkeler de yapıyor. Bunu suistimal eden firma varsa gereğini yaparız.”
“Türkiye’nin Rusya’ya ve Ukrayna’ya yönelik aldığı duruştan ötürü tahıl koridoru çözülebiliyor”
Tahıl koridorunun yine açılmasıyla ilgili de Muş, “Bizim bu mevzuda duruşumuz çok net. Birleşmiş Milletler kararlarını uyguluyoruz. Hem Ukrayna hem de Rusya ile bağlarımızı sürdürüyoruz. Burada doğal öteki ülkelerin koyduğu yaptırımların rastgele bir halde suistimal edilmesine biz müsaade etmiyoruz. Biz Birleşmiş Milletler kararı olmadığı için Rusya ve Ukrayna ile ticaretimize ve olağan münasebetlerimize devam ediyoruz. Türkiye’nin bu duruşundan ötürü tahıl koridoru çözülebiliyor ve Türkiye orada arabulucu rolü oynuyor. Biz ortada duruyoruz. Bizim yaklaşımımız bu” tabirlerini kullandı.
“2016 yılında orta yüksek ve yüksek teknolojili eserler ihracatımız 48,9 milyar dolarken, 2021 yılında 77,5 milyar dolara yükselmiştir”
İhraç edilen yüksek teknoloji eserlerine ait Bakan Muş, “Tasarım ve eser geliştirme projesini desteklediğimiz şirketlerin 2021 yılı ünite ihracat ortalaması 10 doların üzerinde. Bu şirketlerin kilogram başına ünite fiyatına baktığımız vakit Türkiye ortalamasının çok çok üzerinde olduğunu görüyoruz. Ancak toplamda hissesini çok daha yükseklere çıkarmak bizim de ortak maksadımız. Son beş yıl içindeki performansımıza bakıldığında 2016 yılında orta yüksek ve yüksek teknolojili eserler ihracatımız 48,9 milyar dolarken, 2021 yılında 77,5 milyar dolara yükselmiştir” diye konuştu.
“Enerjide geçen sene 50 ödediğimiz şeye bu sene 100 ödüyoruz”
Bakan Muş, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin geçen sene 50 milyar dolar civarında güç ithalatı vardı, bu sene 100 milyar dolar civarında bu. Şunu söyleyebiliriz; ithalatımız arttı ancak neden arttığına bakmamız değerli diye düşünüyorum. Bu sene geçen yıldan ölçü olarak çok daha fazla bir tüketimimiz olmadı. Hatta tahminen tüketimde azalış da olabilir. Lakin geçen sene 50 ödediğimiz şeye bu sene 100 ödüyoruz. Geçen sene ödediğimiz sayıları ödemiş olsaydık bu sene cari açık sorunu kalmayacaktı. Zira hizmet ihracatımız çok önemli formda arttı. Hem turizm gelirlerimiz hem de hizmet kalemlerimizde önemli artış var. Münasebetiyle cari açık diye bir gündemimiz olmayacaktı. Fakat güçteki bu artış ister istemez bütün ülkeleri etkilemektedir. Sayılara bir de buradan bakmak gerekiyor.”
Türkiye’nin dış ticaret açığındaki temel sorunun güçte dışa bağımlılık olduğunu lisana getiren Muş, “Bu yalnızca bizimle alakalı değil. Pek çok ülkenin şu an karşılaştığı sorun. Daha evvel dış ticaret fazlası veren ülkeler bile maalesef dış ticaret açığı vermeye başladılar. Burada güç ihraç eden ülkeler inanılmaz bir kaynak ederken öteki ülkeler maalesef bu güç faturasını ödemeyle karşı karşıya kalıyorlar. Bizim güç tüketimimiz makul ülkelerle kıyas ettiğinizde çok daha fazla” dedi.
“Türkiye’de gücün fiyatıyla alakalı sorun var lakin arz güvenliğiyle alakalı sorun yok”
Türkiye’de güç tedariğinde bir sorun olmadığını vurgulayan Bakan Muş, “Türkiye tedarikle ilgili rastgele bir sorun yaşatmıyor. Şu an hiç kimsenin kışa gerçek gidiyorken ya da öbür bahislerde ne güç ile alakalı ne de besin arz güvenliği ile alakalı bir tereddüdü olduğunu görmedim. Burada milletvekillerimizden şunun eleştirisini duyduk; dış ticaret açığı arttı. Lakin ‘Enerji arz güvenliğinde sorun var’ üzere bir şeyi kimse söylemedi. Zira bu türlü bir durumu yaşatmadı Türkiye. ‘Gıda arz güvenliği ile alakalı bir sorun var. Nereden bulacağız?’ diye bir telaş kimse lisana getirmedi. Zira Türkiye bunu yaşatmıyor vatandaşlarına” diye konuştu.
TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde daha sonra Ticaret Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kurumlarının 2023 yılı bütçeleri kabul edildi.