Ferhat Yaşar – Ümit Buget
Roma devrinde kurulan bir kent olan Edirne, Osmanlı İmparatorluğu’na da bir devir başşehirlik yaptı. Balkan Savaşı sırasında Bulgar Krallığı’nın denetimine geçen kent, daha sonra Birinci Dünya Savaşı sırasında imzalanan Mondros Mütarekesi ile 1920’de Yunan kuvvetlerinin eline geçti. Kent iki yıl sonra Mudanya Ateşkes Antlaşması’yla tekrar Türkiye topraklarına dahil edildi.
Kentin iki defa kaybedilmesi devletin farklı bir güvenlik siyaseti izlemesine neden oldu. Cumhuriyetin birinci yıllarında askeri önlemler göz önünde bulundurularak tekrar planlandı ve günümüze asker ve memur kenti olarak anılmasına neden oldu.
Arap Baharı olarak bilinen Ortadoğu’daki diktatörlerin devrildiği iç savaşların yansımalarını Türkiye’de en çok hisseden kentlerden biri Edirne oldu. Suriye, Irak ve Afganistan başta olmak üzere Asya ve Ortadoğu’dan hareket eden mülteci kafileleri, Avrupa’ya geçiş noktasında son durak olarak Edirne’yi seçiyor. Ağır göçe karşın transit bir pozisyonda olan Edirne yabancı nüfus manasında yerleşikten fazla ‘konar geçer’ bir konumda. Hududu aşamayanlar yeniden Edirne’de kalmak yerine daha çok bildikleri ve iş imkan sağlayan İstanbul’a geri dönüyor.
Türkiye’deki yaşanan ekonomik kriz ve döviz artışı nedeniyle lira büyük oranda bedel kaybetti. Lira bedel kaybederken Bulgar Levhası aksisi tarafında ivme yükseltti. Bu nedenle Bulgaristan hududuna 17 kilometre yakınlığında olan Edirne’ye günübirlik alışveriş yapmak için gelenlerin sayısında büyük artış yaşandı. Lakin Edirneliler bunun kısa vadede “olumlu” fakat orta ve uzun vadede sürdürülemez olduğu görüşünde.
KENTİN GİRİŞİNDE ÇARPIK YAPILAŞMA MANZARALARI
Kentin sokaklarına girerken birinci olarak karşımıza çarpık yapılaşma çıkıyor. Selimiye Camisi’ne yanlışsız yöneldiğimizde sokak ve mahalle yollarıyla karşılaşınca bir kentten fazla bir köy yoluna girdiğimizi anımsıyoruz. Yolların bozuk olması, kentin tarihi dokusuna aksi bir çarpık yapılaşmaya yönelmesi Edirnelilerin de en çok şikayet ettiği değerli meselelerden biri olarak görülüyor. Kentte konuştuğumuz Edirnelilerin büyük çoğunluğu çarpık yapılaşma, altyapı sorunu ve ulaşım yetersizliğine dikkat çekiyor.
Bu durum, CHP’nin ‘kalesi’ olarak bilinen kentin 2019 seçimlerinde belediyeyi neredeyse kaybetmesine neden oluyordu. Zira kentliler Belediye Liderini beğenmediği için milletvekili seçimlerinde CHP’ye oy verirken, Belediye seçimlerinde kıymetli bir kısmı AK Parti’ye oy verdi. GÜZEL Parti’nin bir vekil çıkardığı Edirne’de ittifak kurulmasaydı belediyeyi AK Parti’nin kazanacağını düşünenlerin sayısı ise oldukça fazla.
‘CHP’NİN VEKİL SAYISINI ARTIRACAĞI DÜŞÜNÜLÜYORDU, AYKIRISI OLABİLİR’
Güneydoğu Avrupa Gazeteciler Derneği Yönetim Kurulu Lideri Murat Savaş, kentin siyasi fotoğrafını şöyle anlatıyor: “Edirne’de 14 Mayıs seçiminde evvelki tablonun tekrarını bekliyorduk. CHP’nin 2 milletvekili, İYİ Parti ve AK Parti’nin ise birer vekili vardı. Bu tablonun devam edeceği düşünülüyordu. Uygun bir liste olursa CHP’nin dahi çıkartacağını düşünülüyordu. Böylece AK Parti yahut DÜZGÜN Parti’den biri vekil çıkaramaz değerlendirmesi yazılıyordu.”
“CHP, seçmenin değerli bir kısmının reaksiyonlu olduğu bir liste çıkardı” diyen Savaş “Dolayısıyla CHP’nin eski yöneticilerinin bir kısmı bile samimi görüşmelerde GÜZEL Parti’ye oy vereceklerini söylüyor. Bu nedenle CHP’nin ikinci vekili zora girmiş görünüyor. AK Parti’de de küskünler var ve onların da tıpkı ittifakta yer alan MHP’ye yöneldiğini düşünüyoruz” sözlerini kullandı.
“CHP’nin burada iki yerine bir milletvekili çıkarması. CHP’den artan vekilin de DÜZGÜN Parti’ye geçmesi” sürpriz olmaz değerlendirmesinde bulunan Savaş, konuşmasını şöyle sürdürdü: “CHP seçmeni partisine kızıp AK Parti ya da MHP’ye oy vermez. Zira beşerler bunu şöyle açıklıyor: ‘Biz aslında tıpkı ittifaktayız ÂLÂ Partiye verirsek oy dışarıya gitmemiş olur.’ Bu türlü bir durum var.”
Murat Savaş ‘CHP’NİN BİR KEDERİ BELEDİYE’
CHP cephesinde belediyeden kaynaklı kasvete da değinen Savaş, “Girişilen bir altyapı çalışması nedeniyle beşerler çok çekti. Yazın toz, kışın çamur, vaktinde çalışmalar bitirilemedi. Mahallede adamın sokağını kazmışlar ondan sonra orayı yapmayı unutmuşlar ya da sıra gelmemiş. Münasebetiyle beşerler kapılarını pencerelerini açamamışlar ya da çamurdan kurtulamamışlar. Bu nedenle bir reaksiyon var. CHP biraz oy kaybedebilir. Milliyetçi hassasiyeti olanlar YETERLİ Parti’ye, sol fikre yakın olanlar ise TİP’e kayabilir” sözlerini kullandı.
Bahsi geçen Türkiye İşçi Partisi Edirne 1. sıra Roman Milletvekili adayı Güray Muhçu, kendi tabiriyle dört ay öncesine kadar rastgele bir partiye üye olmayan ve ‘apolitik’ birisiydi. Kendi halinde bir esnaf ve fotoğrafçı olan Muhçu, siyasete girme nedenini, “Artık dişini sık, yumruklarını sık nereye kadar?’’ diye açıklıyor.
‘BİRİNCİ SIRA ADAY OLMAMI TEKLİF ETTİLER’
‘’Meclis’e bakarken Türkiye Emekçi Partisi’nin parlayan bir yıldız olduğunu görmeyen yoktur’’ tabirlerini kullanan Muhçu, ‘’Ben de gittim internetten üye oldum. Bir ay sonra, ‘Esnafsın, Roman kimliğin bizim için çok kıymetli ve kenti çok güzel tanıyorsun’ diyerek benim birinci sıra aday olmamı teklif ettiler. Bu kent çok yeterli bir gastronomi kenti olmayı hak ediyor. Ancak biz çiftçimizi, hayvancılığımızı geliştiremiyoruz. Yalnızca ciğer üzerinden gidiyoruz. Burası Osmanlı’ya başşehirlik yapmış bir kent. Yalnızca gastronomi değil çok fazla eksikleri var. Kent büsbütün bir kültür kenti. Bir açık hava müzesi gibi” dedi.
Edirne’nin bir şenlik kenti olması gerektiğinin altını çizen Muhçu, şunları söyledi: ‘’Romanların toplumsallaşmasının, kaliteli bir halde yaşamasının önünü açabilirsin. Bunu yapmadığın sürece, yapacağın hiçbir aşı tutmaz. Gezdiğimiz yerlerde büyük ilgi ile karşılaşıyoruz. Solcular 15 yıl evvel buralarda dolaştığında bugünkü yansıları alamıyordu. Beşerler samimi beşerler görmek istiyor. Biz, ‘aman bir vekillik olsun’ diye yanıp tutuşan bir parti değiliz. Çok isteriz zira çok çalışıyoruz. Olursa çok keyifli oluruz. Lakin yeniden de bizim için değerli olan dik durmaktır. Bugün ne ise 15 Mayıs’ta da o denli olacağız.”
Sokaklara olan bağlılığını anlatan Muhçu, ‘’Beni sokaktan alırsanız ölürüm. Beni Edirne’nin sokaklarından uzaklaştıracak tek şey vefat olabilir. Ben sokak çocuğuyum. Benim sokak çocukluğumu alırsanız, varlığımın bir manası kalmıyor” dedi.
Muhçu, Meclis’e girmesi halinde hayalimdeki yasa tasarısını şu kelamlar anlattı: ‘’Benim kapıma gelen ve beslediğim bir kedi vardı. Birgün tekrar kapıma geldi ve yarı meyyit haldeydi. Alıp veterinere götürdüm. Benim birinci yasa tasarım hayvan ambulansları olacak. En azından kentin belirli bölgelerinde aşikâr operasyonların yapıldığı küçük poliklinikler açılmasını istiyorum. Sokak hayvanlarını besleyenlere mama takviyesi verilmesini istiyorum.’’
Güray Muhçu ‘O VAKİTTEN BERİ BİRAZ DAHA SOL OLDU’
Seçimlerin bölge halkına ulaşmak için bir fırsat olduğunu söyleyen AK Parti Edirne 1. Sıra Milletvekili Adayı Fatma Aksal alandan gelen reaksiyonlardan mutlu. Edirne’nin insanların demokrasiye hürmet duyduğu huzurlu bir kent olduğunun altını çizen Aksal, ‘CHP’nin kalesi’ tarifinin gerçeği yansıtmadığı söylüyor: “Aslında klasik olarak bakarsak Edirne demokrat kökenli bir kent. Adalet Partisi’nin 5-0 yaptığı bir ildir ancak 1999 yılında Ecevit’in DSP’si 3 vekil çıkardı o vakitten beri birazcık daha sol oldu.”
“Aslında Edirne’de CHP’ye oy veren insanların bile çok memnun olmadığını görüyorsunuz” fikrini savunan Aksal değerlendirmesine şöyle devam etti: “Yeni bir parti çıktığında, listeye girdiğinde Edirne’den çok uygun oy alıyor. Bunun bir örneği Genç Parti. Edirne’de çok düzgün oy aldı. İYİ Parti de birinci devrinde Edirne’den milletvekili çıkardı. Bu ne demektir, CHP’ye oy veren insanların büyük bir kısmı arayış içinde demektir.”
“AK Parti olarak biz oylarımızı önemli olarak artırdık” diyen Fatma Aksal, “Yüzde yedilerden başladık, bugün geldiğimiz noktada geçen seçimlerde ikinci vekile çok da uzak değildik. Bu devir daha uygunuz, saha da daha düzgün. İnsanların teveccühü iddialarımın çok üzerinde Sonuçta takdir milletindir. Sayın cumhurbaşkanımızın bir ifadesi var ben çok beğeniyorum, ‘Bir tane anket var, o da sandık’. Sandıktan ne çıkarsa bizim başımızın üzerindedir Biz çalışmalarımızı yapacağız, vatandaşa gideceğiz sonuçta takdir milletindir.”
Fatma Aksal ‘DÖRT VEKİL ÇIKARMAYI HEDEFLİYORUZ’
İYİ Parti Edirne Vilayet Lideri Alpay Alpagut Engin, 14 Mayıs seçimleri için ‘yoğun’ bir performans gösterdiklerini belirterek dört milletvekili çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. İYİ Parti’nin 2018 seçimlerinde bir vekil çıkardığını hatırlatan Engin, ‘’Biz dört vekil çıkarmazsak iki bizden iki CHP’den olmak üzere ikişer vekil çıkartılmayı ümit ediyoruz. Buna inanıyoruz ve çok iddialıyız. Her yerde önemli dayanak alıyoruz. Çok bedelli vekil adaylarımız var. Kendimizi çok şanslı hissediyoruz. Allah’ın müsaadesiyle bu işi birinci cinste bitirmeyi düşünüyoruz. Zira iktisat büyük bir sorun. Burası bir tarım kenti. Tarımla ilgili önemli kasvetler var. Halkın büyük bir kısmı çiftçilikle ilgileniyor. Bizim bununla ilgili çok değerli bir projemiz var.’’
Ekonomik kriz sonrasında artan döviz kuru nedeniyle lira Bulgar levhası karşısında kıymet kaybetti. Bunun üzerine Bulgaristan’dan Edirne’ye alışveriş yapmak için binlerce kişi akın etti. Kentte yaşananlara değinen Engin, şunları söyledi: ‘’Paramız çok fazla kıymet kaybetti. Bulgar vatandaşların buraya gelerek alışveriş yapması esnafımızı süreksiz olarak mutlu edebilir. Bu sürdürülebilir değil. Her an bitebilir, bu bittiği anda asıl ekonomik krizi o vakit hissedebiliriz. Mülteciler ise Edirne’yi transit yol geçişi olarak kullanabiliyor. Vakit zaman sona yakın bölgelerde kümeler halinde görüyoruz fakat kent merkezinde bir yoğunluk görmüyoruz, geri dönüyorlar.’’
Alpay Alpagut Engin ‘KEMAL BEY REKOR KIRACAK’
CHP Edirne 1. Sıra Milletvekili Adayı Ediz Ün’e nazaran hem Kemal Kılıçdaroğlu hem de CHP bölgede rekor kıracak. Vilayette Kılıçdaroğlu için yüzde 70’in üzerinde oy beklediklerini söyleyen Ün milletvekili seçimleri için de yüzde 56 sayısını söylem ediyor: “Hem Kemal Bey hem de parlamento için Türkiye’de en yüksek oy Meriç ilçesinden çıkacak.”
‘HANGİ 4 KİŞİ SEÇİLSE ÖTEKİ 24 KİŞİYİ SEVENLER ÜZÜLECEKTİ’
CHP’li Ün liste tenkitleri için, “28 aday adayı vardı. Hangi dördünü koysanız 24 aday adayı listeye giremeyecek ve onları sevenler mutlu olmayacaktı. Birinci hafta olağandır. Üzülecekler, listelere reaksiyon koyacaklar dinamik örgütlerde bu olur. Lakin birinci haftanın sonunda asıl soruna döner Edirne halkı. Listelere değil parlamento aritmetiğine bakar, ülkeyi hangi zihniyetin yöneteceğine bakar” diye konuştu.
Çıkarmayı hedefledikleri vekil sayısına da değinen vekil adayı Ün, “Kendi ortamızda anket yaptırıyoruz, şu an 3 buçuk vekil çıkarıyoruz. 4-0 yapacağımıza dair yüksek bir inanca sahibim, onu da belirtmek istiyorum” dedi.
Ediz Ün ‘BELEDİYE HİZMETLERİNİN AKSAMASININ SEBEBİ İKTİDAR’
Ün belediyenin altyapı çalışmalarıyla ilgili olumsuz tenkitlerin ve memnuniyetsizliğin oyları etkileyip etkilemeyeceği sorusunu da şöyle yanıtlıyor: “Edirne halkı yerel seçimle genel seçimi ayırt edecek zihniyete sahip. Öte yandan belediye hizmetlerinin aksamasının sebebinin mevcut iktidarın, belediyesinin CHP olması sebebiyle onaylanmış kredisinin yollanmadığından mütevellit olduğunu çok yeterli bilen bir toplum. Lakin Edirne halkı şunu da çok yeterli bilir ve uygular: Ayağı çamura da batsa, kaldırımda güç da yürüse, cumhuriyete, cumhuriyetin kıymetlerine, Atatürk unsur ve inkılaplarına ve ülkenin geleceğine karşı bir tutum sergilemez. Sandığa sarfiyat, gerekeni yapar.”