Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin’de düzenlediği günlük basın toplantısında yaptığı açıklamada, Biden’ın ismini anmadan, beyanlar nedeniyle Washington’ı diplomatik kanallardan protesto ettiklerini bildirdi.
ABD’yi “Tayvan ile ilişkili meseleleri dikkatli ve uygun halde ele almaya”, “Tayvan’ın bağımsızlığını savunan güçlere yanlış sinyal göndermemeye” davet eden Sözcü Mao, Washington idaresine alakalarına ziyan verecek, Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarı bozacak kelam ve aksiyonlardan kaçınması ikazında bulundu.
Mao, “(Tayvan ile) Barışçı yine birleşme için elimizden geleni yapmaya hazırız ancak tıpkı vakitte ayrılıkçılığı amaçlayan hiçbir aksiyona müsamaha gösteremeyiz” dedi.
Tayvan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Joanne Ou ise ABD Lideri’ne, “Washington’ın Tayvan’ın güvenliğine dayanağının kaya üzere sağlam olduğunu yinelediği için” teşekkür etti.
Biden ve ABD idaresine dayanakları için minnettar olduklarını belirten Sözcü Ou, “Son açıklamalar, bir sefer daha Çin’in Tayvan Boğazı’ndaki artan tehdidinin dünya genelinde yaygın telaş yarattığını gösteriyor” sözünü kullandı.
Ou, Tayvan’ın ABD ve emsal görüşteki öbür ülkelerle çalışarak öz-savunma kabiliyetini güçlendireceğini, Hint-Pasifik Bölgesi’nde kurallara dayalı milletlerarası nizamı birlikte savunacağını belirtti.
BİDEN’IN TAYVAN AÇIKLAMASI
Başkan Biden, ABD’nin CBS televizyonunda dün gece banttan yayımlanan “60 Minutes” programına verdiği röportajda Tayvan ile ilgili açıklamada bulunmuştu.
Program sunucusunun, “ABD güçleri Ada’yı savunacak mı?” sorusuna Biden, “Evet, şayet gibisi görülmemiş bir atak olursa” karşılığını vermişti.
Biden, sunucunun, “Ukrayna’dan farklı olarak ABD güçleri, Amerikan ordusunun erkek ve bayan üyeleri, Çin’in işgal etmesi halinde Tayvan’ı savunacak mı?” sorusuna da “Evet” karşılığını vererek açıklamasını yinelemişti.
Sunucunun, “Çin Devlet Başkanı Şi (Cinping), Tayvan konusundaki halinizle ilgili neyi bilmeli?” sorusuna karşılık olarak ise Biden, “Uzun vakit evvel altına imza attığımız şeyin gerisinde duruyoruz. Tek Çin siyasetine bağlıyız ve Tayvan’ı bağımsızlığa yönlendirmiyor, onları teşvik etmiyoruz. Bağımsızlık, Tayvanlıların kendi kararıdır” diye konuşmuştu.
“STRATEJİK MUĞLAKLIK” TERK Mİ EDİLİYOR?
Biden’ın kelamlarının, Washington’ın bugüne dek Tayvan konusunda izlediği “stratejik muğlaklık” siyasetine karşıt düşen en bariz açıklama olduğu yorumu yapılıyor.
“Tek Çin” siyasetini benimseyen ve Pekin idaresini tüm Çin’in legal hükümeti olarak tanıyan Washington, 1979 tarihli Tayvan Münasebetleri Maddesi’nde, Ada’nın öz-savunmasını sağlayacak askeri kapasiteye sahip olması için takviye sağlayacağı ve bölgedeki statükoyu tek taraflı değiştirmeye yönelik aksiyonlara karşı çıkacağı taahhüdünde bulunmuştu.
Ancak kelam konusu taahhütler, ABD’ye Tayvan’ı direkt askeri olarak savunma yükümlülüğü getirmiyor. Washington’ın ABD ordusunun Ada’yı bilfiil savunacağına dair resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı bu siyaset “stratejik muğlaklık” olarak isimlendiriliyor.
Programın üretimcileri, röportajın akabinde Beyaz Saray’ın, ABD’nin Tayvan siyasetinin değişmediğini vurgulayan ve stratejik muğlaklık telaffuzunu yineleyen bir açıklamasına da yer vermişti. Açıklamada, “ABD, resmi olarak Amerikan ordusunun Tayvan’ı koruyacağını söyleyemez” denildiği aktarılmıştı.
ABD Başkanı Joe Biden, mayıs ayında Japonya’ya ziyaretinde misal bir açıklamada bulunmuş, bir gazetecinin, “Çin’in işgali halinde ABD’nin Ada’yı askeri olarak savunacak mı?” sorusuna, “Evet, taahhüdümüz bu” diyerek cevap vermişti.
Biden’ın kelamlarının akabinde ABD-Çin münasebetlerinde Tayvan irtibatlı tansiyonların arttığı gözlenmişti.
PELOSİ’NİN ZİYARETİ VE TIRMANAN ASKERİ GELİRİM
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin 2-3 Ağustos tarihlerinde Tayvan’a yaptığı ziyaret tansiyonu doruk noktasına çıkarmıştı. Ziyaret öncesinde Pekin sözcüleri, Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde “askeri karşılık” dahil güçlü karşı önlemler alacakları ikazında bulunmuştu.
Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl ortadan sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Ziyaret, Ada’yı topraklarının modülü olarak gören Çin’in reaksiyonunu çekmişti.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Pekin, “Tek Çin ilkesini” vurgulayarak, Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlar kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik alakaları kesmesini koşul koşuyor.