Kahramanmaraş merkezli zelzeleleri evvelden varsayım ettiği ileri sürülen Hollandalı Frank Hoogerbeets için ‘deprem kahini’ yakıştırmaları yapılmıştı.
Bu yakıştırmaların nedeni kendisini araştırmacı ve gezegen geometrisi uzmanı olarak tanıtan Hoogerbeets’ın 3 Şubat’ta attığı tweette “Er ya da geç bu bölgede (Türkiye’nin Güney-Orta bölgesi, Ürdün, Suriye, Lübnan) 7,5 büyüklüğünde bir sarsıntı olacak” diye yazmış olması.
Gerçekten de Hoogerbeets, 27 Şubat’ta YouTube’dan yayımladığı bir görüntüde martın birinci haftasına dikkat edilmesi gerektiğini söylemişti.
Hoogerbeets, martın birinci haftasında dolunayın zelzele ihtimalini artırdığını öne sürmüştü.
Medyada sıklıkla “deprem kahini” diye anılan Hoogerbeets, bilhassa 3-4 Mart ve 6-7 Mart tarihlerine dikkat çekmişti. Bu tarihlerde meydana gelecek sismik aktivitenin büyüklüğünün 7 ve hatta 8’in üzerine çıkabileceğini öne sürmüştü.
Ancak Hoogerbeets’in lisana getirdiğinin bilakis, martın birinci haftasında bu çeşitten büyük bir sarsıntı meydana gelmedi.
Bilim beşerlerine nazaran ise Hoogerbeets’in kullandığını söylediği usulün bilimle ilgisi yok. O da esasen kendisini sarsıntı heveslisi olarak tanımlıyor.
Hoogerbeets ve onun gibiler çok fazla varsayımda bulunuyor. Onlarca yanlış kestirim kimsenin dikkatini çekmiyor. Lakin gerçek üzere görünen bir iddia olunca çok süratli bir biçimde yayılıyor. Bu durum daha evvel de yaşanmıştı. Artık gibisi bir durum var.
BÜYÜK VARSAYIMLARI TUTMADI
Independent’ın haberine nazaran Frank Hoogerbeets’in yeni varsayımları de tutmadı.
Hoogerbeets, 27 Şubat’ta YouTube’dan yayımladığı bir görüntüde martın birinci haftasına dikkat edilmesi gerektiğini söylemişti.
Hoogerbeets bilhassa 3-4 Mart ve 6-7 Mart tarihlerine dikkat çekmişti. Bu tarihlerde meydana gelecek sismik aktivitenin büyüklüğünün 7 ve hatta 8’in üzerine çıkabileceğini öne sürmüştü. Lakin Hoogerbeets’in lisana getirdiğinin bilakis, martın birinci haftasında bu çeşitten büyük bir sarsıntı meydana gelmedi. Bahsettiği müddet içinde meydana gelen en büyük depremse Yeni Zelanda merkezli 6,9 büyüklüğündeki sarsıntıydı. Yerin en az 152 kilometre altında meydana gelen sarsıntı, yaklaşık 500 kişi tarafından hissedildi ve rastgele bir tsunami alarmına da neden olmadı.
Sonradan inkar etti
İddia ettiği üzere bir sarsıntının olmaması üzerine Twitter’da birçok kullanıcı Hoogerbeets’i sorguladı. “Tahminlerimiz asla ‘Büyük bir sarsıntı olacak’ demedi” sözlerini kullanan Hoogerbeets, “Yanlış söylentiler yaymayın” diye ekledi.
Ancak Independent’ın aktarığı üzere 27 Şubat’ta yayımladığı görüntüde Hoogerbeets, gezegenlerin ve öteki gökcisimlerinin pozisyonlarından kelam ederek şu sözleri kullanmıştı:
Bunlar ayın muhtemelen 3 yahut 4’ünde büyük bir sismik aktiviteyle sonuçlanabilir. Lakin dolunay nedeniyle 6 ya da 7’sinde de meydana gelebilir. Bunun şiddeti 7’nin ortalarında ve hatta 8’in üzerinde olabilir.
Hoogerbeets, genel olarak zelzelelere Dünya, Mars yaAy üzere cisimlerin gökyüzüdeki diziliminin neden olduğunu savunuyor.
Son görüntüsünde da sırasıyla Mars, Güneş ve Merkür’ün kavuşumunun; Dünya, Venüs ve Jüpiter’in diziliminin; Dünya, Merkür ve Satürn’ün pozisyonundan bahsetmişti.
Hafta boyunca dünya genelinde eşsiz görüntülere sahne olan dolunayın da riski büyüttüğünü tez etmişti.
Frank Hoogerbeets aslında kimdir?
Gezegenlerin dizilimi üzerinden sarsıntı iddiaları yapan Hoogerbeets, dünyanın farklı pozisyonlarına ait daima sarsıntı ikazlarında bulunuyor. Bunları da çoklukla YouTube kanalında yayımladığı görüntülerde yahut Twitter’da yaptığı paylaşımlarda lisana getiriyor.
Hoogerbeets, lisana getirdiği bu bölgelerin kimilerinde zelzele meydana geldiğinde basının ve toplumsal medyanın gündeminde süratle üstlere tırmanarak “deprem kahini” diye nitelenir hale geldi.
Hollandalı sarsıntı tahmincisinin 1984’ten beri bu işi yaptığı söyleniyor. Lakin birinci defa 2015’te ABD’nin batısında en az 8.8 büyüklüğünde bir sarsıntı olacağını sav ederek ismini duyurmuştu. Kestirimci bu zelzelenin 9.8 şiddetini bulabileceğini öne sürmüştü.
Hoogerbeets’in bu tezli varsayımı de gerçeğe dönüşmemişti.
Hoogerbeets’i YouTube yahut Twitter’da takip eden kullanıcılar birinci bakışta onun bir gökbilimci yahut jeolog olduğu niyetine kapılabiliyor.
Zira YouTube kanalında binlerce takipçisi olması ve internet sitesinin nizamlı olarak güncellenmesi, onun gerçek bir sismolog olduğu izlenimini veriyor.
Ancak uzmanlara nazaran Hoogerbeets’in uğraşının bu bilim kollarıyla ilgisi yok. Üstelik kendisi de rastgele akademik unvanının olmadığını kabul etmiş ve kendisini “deprem heveslisi” diye nitelemişti.
Astrolojiyle sarsıntı varsayımı mümkün mü?
Avustralya’nın önde gelen bilim insanları ortasında gösterilen gökbilimci Bryan Gaensler, “Gezegenlerin hizalanmasının zelzeleler üzerinde rastgele bir tesiri yok” diyor.
Gökbilimciler uzun yıllar boyunca Ay’ın okyanuslarda yarattığı gelgitlerin zelzeleleri etkileyip etkilemediğini tartıştı. Lakin bu tartışmalar da büyük ölçüde sonuçsuz kaldı.
AY’IN HAREKETLERİ SARSINTISI TETİKLER Mİ?
ABD’li jeofizikçi Andrew Michael, “Küçük bir tesir bulmak için bile büyük data setlerinin istatistiksel tahlili gerekir. Bu yapıldığında bile sonuçlar tartışmalı olmaya devam etti” tabirlerini kullanıyor:
Yani genel olarak, Ay’ın sarsıntılar üzerinde iddia için kullanılacak kadar büyük bir tesiri yok.
Jeofizikçiye nazaran, Dünya’ya en yakın gök cismi olan Ay’ın tesiri bile tartışmalıyken daha uzak gezegenlerin yeryüzündeki zelzeleleri etkilemesi mümkün değil.
“Jüpiter’in Dünya’ya en yakın olduğu pozisyonu düşünelim. Gezegenin bu pozisyondaki kütle çekim kuvveti, Ay’ınkinin yalnızca yüzde 1’ine sahip. Bunu yüzde 0,6’yla Venüs izliyor. Başkalarınınki daha da az” diyen Michael, şöyle ekliyor:
Ay’ın zelzeleler üzerindeki tesirini zar sıkıntı gözlemleyebiliyorsak, öbür gezegenlerin tesir ettiğini düşünmek akla hayale sığmaz.